Fljótsdæla saga

16. kafli

Á sjöundu viku sumars býr Þiðrandi heimanferð sína. Hann ríður við hinn sjöunda mann út með Lagarfljóti og ofan eftir Hróarstungu og þar yfir fljótið er heitir að Bakkavaði, ríða út eftir héraði og koma um kvöldið á Kóreksstaði til Þorbjarnar. Þorbjörn gekk á móti þeim Þiðranda og synir hans með mikilli blíðu og bauð honum þar að vera svo lengi sem hann vildi. Hann var þar þessa nótt og gera þeir til hans ágæta vel. Þeir bræður báðu Þiðranda að hann mundi vilja fara út til Njarðvíkur og biðja Ketil að hann léti lausan Ásbjörn en gyldi þó sumarkaup eða ella tæki hann við liði sínu.

Þiðrandi kvaðst skyldur að leggja orð til "en eigi nenni eg að ríðast í meira þar er Ketill frændi minn er til annarrar handar."

Þeir segja að þeim þætti það vorkunn.

Eftir nóttina afliðna búast þeir til ferðar tuttugu saman. Þeir ríða út yfir Ós og ofan í heiði þar er heitir Gönguskarð í víkinni. Var þá miður aftann er þeir komu í víkina. Þá var fátt manna heima. Þá var eigi lokið heyverkum en þar var heyland mikið. Var mannfólk á verknaði en Ketill var einn heima karlmanna og konur nokkrar. Ketill sat í skála.

Nú var sagt í þann mund kæmi að honum skjálfti, sem jafnan var vant, að hann hrökk af fótum upp svo að gnötraði í honum hver tönn. Honum var og sá hrollur sem vatni væri ausið milli skinns og hörunds. Þá mælti hann við konu eina að gera skyldi eld fyrir honum og vildi hann bakast. Hann kastaði undir sig gæru einni. Ketill bakast við eldinn.

En Þiðrandi og hans menn ríða ofan eftir víkinni. Og er þeir koma á víkina mjög að bænum þá sjá þeir að maður var upp í hlíðinni að garðlagi. Hann var í grám kyrtli. Hann hafði hneppt upp blöðunum á axlir en lykkjurnar héngu niður að hliðunum og í hvítum torfstakki yfir utan. Hann hafði drepið á höfuð sér hött. Þeir kenna þennan mann að þar var Ásbjörn vegghamar. Hann kveður þá ekki. Þeir ríða svo ofan með garðinum. Mæltu hvorugir við aðra.

Þá ríður Gunnsteinn Kóreksson ofan að Þiðranda og mælti: "Allvænlega lætur sjá maður. Muntu leyfa mér að eg taki geirnagla úr spjóti mínu og taki af spjótið af skaftinu og skjóti til hans og viti hversu hann verður við."

Þiðrandi mælti: "Gerðu það eigi því að það er fornt mál að oft hlýst illt af illum og vil eg eigi að þú eigir við hann."

Þá snýr hann í halaferðina og af götunni. Þá tekur hann úr geirnaglann úr spjótinu og skaut til hans með hlátri miklum. En er Ásbjörn sér að spjótið fer að honum þá hleypur hann upp við. Skotið kom í kyrtilsblaðið og í lykkjuna og svo út í blautan garðinn og svo að hann fellur út af garðinum. Hann sprettur upp skjótt og tekur spjótið og kastar niður en hann hleypur upp á garðinn og þegar inn yfir. Hann tekur þegar skeið heim til bæjar. En þegar er hann kemur í túnið þá hleypur hann í eldaskálann þar er Ketill bakast. Hann kastar sér upp í sætið gegnt eldinum. Ketill spyr hvað honum væri.

Hann svarar: "Vant er að vita hverjum vér skulum fagna. Ætlaði eg á vori er eg réðist hingað að eg mundi eigi barður til meiðinga eða með öllu til bana. Eru þeir komnir hér Kórekssynir. Hefir Gunnsteinn skotið spjóti undir hönd mér og kom út undir annarri. Nú ætlaði eg að eg mundi hafa heimsótt höfðingja er þér eruð. En eg sé að enginn er í þér dugur að þér rekið aldregi vorra harma þó að oss séu skammir gervar."

Ásbjörn hafði hátt raddarlag og sárlegt andarlag.

Ketill hleypur upp við bræði mikla. Hann þrífur ullskyrtu sína og kemst í en áður í brókum leistalausum. Voru ilbönd undir neðan. Ei höfðu menn þá línbrækur í það mund. Ketill gengur þá þegjandi utar eftir eldhúsinu svo að alla vega hrauð eldurinn um hann. Hann gengur utar til lokrekkju þeirrar er hann var vanur að sofa, tekur ofan hjálm og setur á höfuð sér og sverð í hönd sér, setur skjöld fyrir sig.

Eftir það snýr hann út með brugðið sverðið en kastar eftir umgjörðinni. En í því er hann kom í tún þá ríður Þiðrandi í túnið og hans menn. Ketill snýr þegar að Þiðranda og höggur til hans með sverðinu. Þiðranda bar svo nær höggið að hann sá eigi ráðrúm til að skjóta fyrir sig skildinum. Hann hneppir sig aftur úr söðlinum og kemur standandi niður. En Ketill stöðvar ekki höggið að heldur. Þá riðu menn mjög í standsöðlum smeltum. Ketill höggur um endilangan söðulinn og tekur í sundur bogana báða og hestinn undir söðlinum. Ketill höggur þegar annað sinn til Þiðranda. Hann kemur þá skildi fyrir sig. Ketill klýfur þá skjöldinn fyrir utan mundriða svo að sverðið nam í vellinum stað.

Konur þær er á bænum voru hlupu út þangað er menn voru á verki. Annar bær stóð þá í víkinni sá er að Virkihúsum heitir. Þangað hlupu sumar konur því að þar voru enn karlar nokkrir. Fóru þeir þangað. Þeir urðu alls tuttugu menn.

Þiðrandi mælti við menn sína að enginn skyldi bera vopn á Ketil "en ef nokkur gerir öðruvísu en eg mæli fyrir þá mun eg bera vopn á hann þó að hann sé af mínum mönnum."

Eftir þetta biður Þiðrandi Ketil frænda sinn allra samninga "hef eg hér aðrar viðtökur en eg hugði til og ef nokkuð er það í orðið vorum ferðum að yður þykir málþarfa þá vil eg bótum upp halda svo að þér þyki sæmd í. Nú með því að þú vilt einskis mín orð meta þá láttu mig njóta móður minnar en systur þinnar og er meiri ábyrgðarhlutur að halda þessu fram sem nú hefur þú upp tekið."

Ketill þegir við ávallt en Þiðrandi biður hann vægðar einart. Ketill lætur sem enginn væri annar, en Ketill sækir hann í ákafa.

Þiðrandi mælti: "Hví er nú eigi vel að nú vinni maður það er má annað? En enginn maður skal bera vopn á Ketil því að hann mun sefast brátt. En eigi bið eg að þér drepið menn hans."

Sem þeir mega þá gera þeir svo. Þá hörfa þeir suður eftir túninu. Tekur nú að líða aftanin mjög og lægir sólina en hross þeirra voru hér og hvar því að þar hleypur hver af hestum sínum sem kominn var. Þá ber suður eftir vellinum, allt til þess er þeir koma að læk þeim er fellur fyrir utan garð þann sem liggur fyrir neðan hlaðið. Þá stingur Þiðrandi fram blóðreflinum og hleypur öfugur yfir lækinn. Þá var höggvinn af Þiðranda skjöldurinn allur svo að enginn spónn var eftir nema það er mundriðanum fylgdi. Í þessu höggur Ketill til Þiðranda og kemur á öxlina hægri og leysir frá herðarblaðið svo að sá inn í lungun. Þiðrandi hljóp þá ofan yfir lækinn, tekur sverðið hinni vinstri hendi og höggur til Ketils og í gegnum hann. Ketill fellur þá dauður til jarðar en Þiðrandi gengur suður yfir lækinn og að þúfu þeirri er stendur fyrir neðan götuna er nú heitir Þiðrandaþúfa. Hann sest þar niður. Þá stóð ekki fleiri manna upp en þeir Kórekssynir, Þorkell og Gunnsteinn. Allir voru fallnir aðrir menn Þiðranda. Þeir Kórekssynir settust þá niður hjá honum á sína hönd hvor. Þeir voru þá móðir mjög. Menn Ketils styrmdu yfir honum og huldu hræ hans. Eftir það gengu þeir heim vígmóðir og þó margir sárir.

Nú tekur Þiðrandi til orða: "Svo jafnt Gunnsteinn, hversu þykir þér að fara? Hvað mun nú tjá að lasta það er orðið er? En farið hefur betur að hér megið þér sjá nú hversu einræðið kann að gefast en ekki tjáir nú að ávíta þig. En hvað hefir þú séð til Ásbjarnar félaga þíns um aftan?"

Gunnsteinn svarar: "Átt hefi eg annað verkefni en hyggja að þeim skelmi."

"Ekki er mér það þó. Eg hefi ekki svo annríkt átt að eg hafi eigi augu til sent hvað hann hefur að hafst. Þegar í kvöld er Ketill gekk út og menn drifu að honum þá kom Ásbjörn út og hafði hönd fyrir auga og skyggndi til hversu færi á milli vor. En nú hefur hann farið eftir hermannlega og það hygg eg nú að hann sé hér nú í vellinum fyrir utan lækinn og ætla eg að hann fletti mannnáinn einn."

Gunnsteinn sér nú hvar hann er og hleypur út yfir lækinn. Hann hafði sverð í hendi og höggur á hrygginn og tekur hann í sundur í miðju. Eftir þetta gengur hann til sætis síns.

Kona ein gengur út um kvöldið. Það var griðkona.
Hér er lýsing á kortinu...