Grettis saga

Það var einn dag þá er konungur sat að málstefnu að Grettir gekk fyrir konunginn og kvaddi hann vel.

Konungur leit við honum og mælti: "Ertu Grettir hinn sterki?"

Hann svarar: "Kallaður hefi eg svo verið og er eg af því hér kominn að eg vænti af yður nokkurrar linunar um það illmæli er mér hefir kennt verið en eg þykist þessa eigi valdur."

Ólafur konungur mælti: "Ærið ertu gildur en eigi veit eg hverja gæfu þú berð til að hrinda þessu máli af þér. En líkara væri að þú hefðir eigi viljandi mennina inni brennt."

Grettir kvaðst gjarna vilja af sér koma þessu ámæli ef konungi þætti það vera mega. Konungur bað hann satt frá segja hversu farið hefði með þeim.

Grettir sagði þá allt sem áður var greint og það með að þeir lifðu allir er hann komst út með eldinn "vil eg nú bjóða mig til slíkrar undanfærslu sem yður þykja lög til standa."

Ólafur konungur mælti þá: "Unna viljum vér þér að bera járn fyrir þetta mál ef þér verður þess auðið."

Gretti líkaði það allvel. Tók hann nú að fasta til járnsins og leið til þess er sá dagur kom er skírslan skyldi fram fara. Þá gekk konungur til kirkju og biskup og fjöldi fólks því að mörgum var forvitni á að sjá Gretti, svo mikið sem af honum var sagt. Síðan var Grettir til kirkju leiddur. Og er hann kom til kirkjunnar litu þeir margir til hans er fyrir voru og töluðu þeir að hann væri ólíkur flestum mönnum fyrir sakir afls og vaxtar. Gekk Grettir nú innar eftir gólfinu.

Þá hljóp fram piltur einn frumvaxta, heldur sviplegur, og mælti til Grettis: "Undarlegur háttur er nú hér í landi þessu þar sem menn skulu kristnir heita að illvirkjar og ránsmenn og þjófar skulu fara í friði og gera þeim skírslur. En hvað mundi illmenninu fyrir verða nema forða lífinu meðan hann mætti? Hér er nú einn ódáðamaðurinn er sannreyndur er að illvirkjum og hefir brennt inni saklausa menn og skal hann þó enn ná undanfærslu og er þetta allmikill ósiður."

Hann fór að Gretti og rétti honum fingur og skar honum höfuð og kallaði hann margýgjuson og mörgum öðrum illum nöfnum. Gretti varð skapfátt mjög við þetta og gat þá eigi stöðvað sig. Grettir reiddi þá upp hnefann og sló piltinn undir eyrað svo að hann lá þegar í óviti en sumir segja að hann væri dauður þá þegar. En engi þóttist vita hvaðan sjá piltur kom eða hvað af honum varð en það ætla menn helst að það hafi verið óhreinn andi sendur til óheilla Gretti.

Nú varð hark mikið í kirkjunni og var nú sagt til konunginum að sá barðist um sem járnið skyldi bera.

Ólafur konungur gekk nú fram í kirkjuna og sá hvað um var og mælti: "Mikill ógæfumaður ertu Grettir," segir konungur, "er nú skyldi eigi skírslan fram fara svo sem nú var allt til búið og mun eigi hægt að gera við ógæfu þinni."

Grettir svarar: "Það hafði eg ætlað að eg mundi meiri sæmd til yðvar sækja herra en nú horfist á fyrir sakir ættar minnar" og sagði hversu mönnum var farið með þeim Ólafi konungi sem fyrr var talað.

"Vildi eg nú gjarna," sagði Grettir, "að þér takið við mér. Hafið þér þá marga með yður að ekki mun víglegri þykja en eg."

"Sé eg það," sagði konungur, "að fáir menn eru nú slíkir fyrir afls sakir og hreysti sem þú ert en miklu ertu meiri ógæfumaður en þú megir fyrir það með oss vera. Nú skaltu fara í friði fyrir mér hvert er þú vilt vetrarlangt en að sumri far þú út til Íslands því að þar mun þér auðið verða þín bein að bera."

Grettir svarar: "Eg vildi fyrst færast undan brennumálinu ef eg mætti því að það hefi eg eigi viljandi gert."

"Það er alllíklegt," segir konungur, "en fyrir sakir þess að nú ónýttist skírslan fyrir sakir þolleysis þíns þá muntu þessu máli ekki framar fá af þér hrundið en svo sem nú er orðið og hlýtur jafnan illt af athugaleysinu. Og ef nokkrum manni hefir verið fyrirmælt þá mun þér hóti helst."

Eftir það dvaldist Grettir í bænum nokkra stund og fékk ekki meira af Ólafi konungi en nú var sagt. Síðan fór hann suður í land og ætlaði austur til Túnbergs að finna Þorstein drómund bróður sinn. Og er ekki sagt af hans ferðum fyrr en hann kom austur á Jaðar.