Laxdæla Saga

38. kafli

Nú er að segja frá Stíganda. Hann gerðist útilegumaður og illur viðureignar. Þórður hét maður. Hann bjó í Hundadal. Hann var auðigur maður og ekki mikilmenni. Það varð til nýlundu um sumarið í Hundadal að fé nytjaðist illa en kona gætti fjár þar. Það fundu menn að hún varð gripaauðig og hún var löngum horfin svo að menn vissu eigi hvar hún var. Þórður bóndi lætur henni nauðga til sagna og er hún verður hrædd þá segir hún að maður kemur til fundar við hana, "sá er mikill," segir hún, "og sýnist mér vænlegur."

Þá spyr Þórður hversu brátt sá maður mundi koma til fundar við hana. Hún kvaðst vænta að það mundi brátt vera.

Eftir þetta fer Þórður á fund Ólafs og segir honum að Stígandi mun eigi langt þaðan í brott, biður hann til fara með sína menn og ná honum. Ólafur bregður við skjótt og fer í Hundadal. Er þá ambáttin heimt til tals við hann. Spyr þá Ólafur hvar bæli Stíganda væri. Hún kvaðst það eigi vita. Ólafur bauð að kaupa að henni ef hún kæmi Stíganda í færi við þá. Þessu kaupa þau saman.

Um daginn fer hún að fé sínu. Kemur þá Stígandi til móts við hana. Hún fagnar honum vel og býður að skoða í höfði honum. Hann leggur höfuðið í kné henni og sofnar skjótlega. Þá skreiðist hún undan höfði honum og fer til móts við þá Ólaf og segir þeim hvar þá var komið. Fara þeir til Stíganda og ræða um með sér að hann skal eigi fara sem bróðir hans að hann skyldi það margt sjá er þeim yrði mein að, taka nú belg og draga á höfuð honum. Stígandi vaknaði við þetta og bregður nú engum viðbrögðum því að margir menn voru nú um einn. Rauf var á belgnum og getur Stígandi séð öðrum megin í hlíðina. Þar var fagurt landsleg og grasloðið. En því var líkast sem hvirfilvindur komi að. Sneri um jörðunni svo að aldregi síðan kom þar gras upp. Þar heitir nú á Brennu. Síðan berja þeir Stíganda grjóti í hel og þar var hann dysjaður. Ólafur efnir vel við ambáttina og gaf henni frelsi og fór hún heim í Hjarðarholt.

Hallbjörn slíkisteinsauga rak upp úr brimi litlu síðar en honum var drekkt. Þar heitir Knarrarnes sem hann var kasaður og gekk hann aftur mjög.

Sá maður er nefndur er Þorkell skalli hét. Hann bjó í Þykkvaskógi á föðurleifð sinni. Hann var fullhugi mikill og rammur að afli. Eitt kveld var vant kýr í Þykkvaskógi. Fór Þorkell að leita og húskarl hans með honum. Það var eftir dagsetur en tunglskin var á. Þorkell mælti að þeir mundu skipta með sér leitinni. Og er Þorkell var einn saman staddur þá þóttist hann sjá á holtinu fyrir sér kú. Og er hann kemur að þá var það Slíkisteinsauga en eigi kýr. Þeir runnust á allsterklega. Fór Hallbjörn undan og er Þorkel varði minnst þá smýgur hann niður í jörðina úr höndum honum. Eftir það fór Þorkell heim. Húskarlinn var heim kominn og hafði hann fundið kúna. Ekki varð síðan mein að Hallbirni.

Þorbjörn skrjúpur var þá andaður og svo Melkorka. Þau liggja bæði í kumli í Laxárdal en Lambi son þeirra bjó þar eftir. Hann var garpur mikill og hafði mikið fé. Meira var Lambi virður af mönnum en faðir hans fyrir sakir móðurfrænda sinna. Vel var í frændsemi þeirra Ólafs.

Líður nú hinn næsti vetur eftir dráp Kotkels. Um vorið eftir hittust þeir bræður, Ólafur og Þorleikur. Spurði Ólafur hvort Þorleikur ætlaði að halda búi sínu. Þorleikur segir að svo var.

Ólafur mælti: "Hins vildi eg beiða yður frændi að þér breytið ráðahag yðrum og færuð utan. Muntu þar þykja sómamaður sem þú kemur. En eg hygg um Hrút frænda okkarn að hann þykist kulda af kenna af skiptum yðrum. Er mér lítið um að hætta til lengur að þið sitjist svo nær. Er Hrútur aflamikill en synir hans ofsamenn einir og garpar. Þykist eg vant við kominn fyrir frændsemis sakir er þér deilið illdeildum frændur mínir."

Þorleikur mælti: "Ekki kvíði eg því að eg geti eigi haldið mér réttum fyrir Hrúti og sonum hans og mun eg eigi fyrir því af landi fara. En ef þér þykir miklu máli skipta frændi og þykist þú þar um í miklum vanda sitja þá vil eg gera fyrir þín orð því að þá undi eg best mínu ráði er eg var utanlendis. Veit eg og að þú munt ekki að verr gera til Bolla sonar míns þó að eg sé hvergi í nánd og honum ann eg mest manna."

Ólafur svarar: "Þá hefir þú vel af þessu máli ef þú gerir eftir bæn minni. Ætla eg mér það að gera héðan í frá sem hingað til er til Bolla kemur og vera til hans eigi verr en til minna sona."

Eftir þetta skilja þeir bræður með mikilli blíðu. Þorleikur selur nú jarðir sínar og ver fénu til utanferðar. Hann kaupir skip er uppi stóð í Dögurðarnesi. En er hann var búinn með öllu sté hann á skip út og kona hans og annað skuldalið. Skip það verður vel reiðfara og taka Noreg um haustið. Þaðan fer hann suður til Danmerkur því að hann festi ekki yndi í Noregi. Voru látnir frændur hans og vinir en sumir úr landi reknir. Síðan hélt Þorleikur til Gautlands. Það er flestra manna sögn að Þorleikur ætti lítt við elli að fást og þótti þó mikils verður meðan hann var uppi. Og lúkum vér þar sögu frá Þorleiki.
Hér er lýsing á kortinu...